Wat als je slachtoffer bent geworden?

Wat als je slachtoffer bent geworden? Geworden, want niemand vraagt erom.
Slachtoffer van seksueel misbruik, huiselijk geweld, psychisch geweld, een overval, diefstal, pesten, een verkeersongeluk, oorlog, een aardbeving of vrouwenhandel?

Zo kan ik nog talloze slachtoffers benoemen. Wanneer ben je slachtoffer? Ik denk dat de beste omschrijving die ik je daarvoor kan geven is dat wanneer een gebeurtenis in je leven plaatsvindt, die een enorme impact heeft op jouw mentale en soms ook fysieke gestel. Zo eentje die je nooit meer zult vergeten en die soms een wending van 180 graden aan je leven geeft. 'Geeft', want je krijgt die wending gratis, je vroeg er niet om, maar het gebeurt. 

De tekst op de foto bij deze posting klopt niet helemaal. 'Slachtoffer worden is iets dat je overkomt. Slachtoffer blijven is veelal een eigen keuze.' Sommige mensen beschikken niet of niet meer over de mentale of fysieke veerkracht om te kunnen verwerken wat hen is overkomen. Weer anderen willen wel, maar weten niet hoe en laten het daarbij. Ik zal de laatste zijn die zegt dat mensen dan in een 'slachtofferrol blijven hangen'. Wie ben ik om dat oordeel te vellen over een ander mens?

Ik heb niet voor elk probleem een oplossing of een superwasverzachter tegen de pijn. Met het gezegde dat tijd alle wonden heelt, daar ben ik het ook niet mee eens. Tijd is belangrijk als je iets te verwerken hebt, maar als je iets ingrijpends meemaakt, dan laat dat altijd zijn sporen en littekens na. 

De kunst is om ervoor te zorgen dat je geen last meer hebt van die littekens, ook al draag je ze voorgoed met je mee. 

Hoe dan? Wat kun je doen? 
Een paar van mijn adviezen: 

• alle hulptroepen om je heen verzamelen; 
• alle hulp aanvaarden die je maar kunt krijgen; 
• trek aan de bel; en 
• praat erover.

Vooral dat laatste. Door te praten over jouw gevoel en over wat jou is overkomen zet je een eerste stap in de richting van hulp. Dat is al heel wat. Ik weet dat wachtlijsten in de zorg ellenlang zijn, dat er een tekort is aan zorgmedewerkers, dat mediators overvol zitten, dat huisartsen overlopen en dat in revalidatiecentra ook niet altijd gelijk plaats is. 

Onlangs plaatste ik een poll op LinkedIn met de vraag:
Wat vind jij van het verplicht stellen van een vertrouwenspersoon op de werkvloer?

De antwoorden waren als volgt:

• 77% vindt dat een zeer goed plan
• 20% geeft aan 'het ligt eraan ..'
• 3% antwoordde het niet te weten en
• 0% vroeg zich af of dat écht nodig was.

Dank aan degenen die gestemd hebben.

Ik ben blij dat niemand uit mijn eerste, tweede of zelfs derdegraads netwerk zich nog afvraagt of een vertrouwenspersoon écht nodig is.

Dat 3% aangeeft het antwoord op die vraag niet te weten kan verschillende oorzaken en achtergronden hebben.

Dat 20% aangeeft dat het 'er aan ligt ..', meen ik wel te kunnen verklaren. Dat komt onder andere doordat nog niet overal en binnen elk bedrijf of organisatie een vertrouwenspersoon is. Voor werkgevers die nog geen klokkenluidersregeling hebben, moeten dat bij wet uiterlijk 17 december 2023 op orde hebben. 

Een andere oorzaak kan zijn dat binnen bedrijven of organisaties niet of onvoldoende bekend is wie de vertrouwenspersoon is (of meervoud: personen).
Waar kan ik terecht? Op welke tijden? En waarvoor kan ik eigenlijk terecht bij de vertrouwenspersoon? Zowel de zichtbaarheid als de bekendheid daaromtrent moeten duidelijk vergroot worden.

Een niet onbelangrijke oorzaak is dat het veel mensen ervan weerhoudt om naar een vertrouwenspersoon toe te gaan. Ook dat heeft verschillende oorzaken. Onder andere omdat de vertrouwenspersoon iemand is die zonder papieren is aangesteld door het bedrijf. Laten we er vanuit gaan dat dat met de beste bedoelingen is gebeurd, maar volgens mij is dat niet beste oplossing. 

Wanneer iemand bijvoorbeeld werkzaam is op een HR-afdeling, krijgt deze persoon vaak vertrouwelijke en persoonlijke stukken onder zijn neus. Als diezelfde persoon aangesteld zou zijn als vertrouwenspersoon, dan zou er zomaar een situatie kunnen ontstaan wat bij een medewerker een gevoel van belangenverstrengeling kan opwekken. Als de vertrouwenspersoon toevallig net de beste vriendin of de partner van jouw collega is en je zit ergens mee, dan vraagt men zich op voorhand altijd af of alles wat besproken wordt ook daadwerkelijk in strikt vertrouwen besproken kan worden. 

Je mag er vanuit gaan dat een vertrouwenspersoon volstrekt onafhankelijk is en dat je diegene ook echt 100% moet kunnen vertrouwen. Dat de drempel om naar een intern vertrouwenspersoon soms hoog ligt kan ik me aan de hand van bovenstaande voorbeelden goed voorstellen. Vooral wanneer diegene geen gecertificeerd vertrouwenspersoon is. Niks ten nadele van alle on-gecertificeerde collega-vertrouwenspersonen, maar het geeft net dat beetje extra. Wist je trouwens dat als je niet naar je interne vertrouwenspersoon wilt, dat je om wat voor reden dan ook je werkgever kunt verzoeken om een andere (extern) vertrouwenspersoon?

Een extern vertrouwenspersoon staat vaak net wat verder af van de werkvloer, maar kan ook een fijne sparringpartner zijn voor de interne vertrouwenspersoon. Kortom, er staat ons als maatschappij nog veel te doen, want iedereen in Nederland heeft het recht op een veilige werkplek. Als extern vertrouwenspersoon draag ik daar graag mijn steentje aan bij. Als je wilt weten wat ik voor jou of voor jouw bedrijf of organisatie kan betekenen als vertrouwenspersoon, bekijk dan even de korte podcast die ik daartoe een tijdje geleden heb opgenomen.

Een vertrouwenspersoon is in principe niet bedoeld voor jouw privéproblemen, maar het kan wel opluchten om erover te praten als je ergens mee zit. En ook al zou het om privéproblemen gaan, dan nog zal een vertrouwenspersoon naar jou luisteren. Onder het gemak van een kopje koffie, thee of glaasje water met eventueel een dozijn tissues binnen handbereik.

Alleen al praten kan opluchten. Dus wat het ook is, praat erover. Bovendien kan een vertrouwenspersoon altijd met je meedenken over het inschakelen van hulpinstanties. Denk aan Slachtofferhulp, de politie, Stichting Korrelatie, 113 Zelfmoordpreventie of een andere hulpverlenende stichting, een traumatherapeut  of een mediator. Afhankelijk van waar jij hulp bij nodig hebt. Of niet, want de keuze is geheel aan jou. 

Heb je geen werkgever maar zou je best eens in vertrouwen met mij als gecertificeerd vertrouwenspersoon en aangesloten bij de Landelijke Vereniging van Vertrouwenspersonen in gesprek willen? Dat kan! 

Belangrijk daarbij is denk ik om te vermelden dat ik in het verleden heb gewerkt als (juridisch) secretaresse en directiesecretaresse, waarbij ik dagelijks strikt vertrouwelijke stukken onder ogen kreeg. Na het overlijden van mijn moeder ben ik pedicure geworden. Dit jaar vier in ik mijn 25-jarig pedicurejubileum. Het is maar goed dat de muren van mijn praktijk niet kunnen praten en dat alles wat binnen die vier muren in al die jaren is gezegd ook echt bij mij blijft. En na het publiceren van mijn boek ben ik aan de hand van de door mij ontwikkelde FEACH®-methode begonnen met het begeleiden van slachtoffers van huiselijk geweld, sextortion en andere misdrijven, maar ook mensen die het om andere redenen moeilijk hadden. Van daaruit is de intrinsieke wens ontstaan om officieel vertrouwenspersoon te worden en dat is me gelukt. 

Dus over de vertrouwelijkheid hoef je je bij mij geen zorgen te maken. Tenzij ... je mij bijvoorbeeld een strafbaar feit opbiecht. Maar ook dan kan praten helpen. Als burger ben ik verplicht om kennis van strafbare feiten te melden bij de politie, maar ik zal je dat altijd tevoren vertellen, zodat je niet voor verrassingen komt te staan. En de ervaring leert dat het zelfs dan fijn kan zijn om erover te praten. Voor jezelf, om met jezelf in het reine te komen, maar ook om de slachtoffers die jij hebt gemaakt te helpen.

Zo heeft ieder zijn les in het leven te leren. Heb je me nodig?
Vul het contactformulier in op mijn website en je krijgt zo spoedig mogelijk antwoord terug.